Cách trồng cây thủy sinh

Để cây sinh trưởng bình thường, nên chọn lượng cây phù hợp với số lượng cá nuôi, khi đó phân do cá thải ra cũng đủ cung cấp cho các loài thực vật thủy sinh có đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
Dựa vào đặc điểm sinh sản của các loài cây thủy sinh, ta có thể chọn nhiều cách nhân giống khác nhau: bằng hạt, bằng chồi, bằng lá, bằng chồi sinh sản, bằng cành giâm, tách cây…

Tùy theo loại cây mà chọn cách trồng cho phù hợp. Trước tiên cần có sơ đồ phác thảo để xếp đặt các vật bám, đá sỏi cho cây. Đá sỏi và cát phải được rửa sạch để tránh gây ô nhiễm nước trong hồ. Có thể dùng đất sét trộn lẫn với cát tạo thành một lớp nền ở đáy hồ làm chỗ đính cây vào. Dĩ nhiên là đất hay phân dùng phải là những loại không hòa tan trong nước.

Đối với những cây nổi, ta chỉ cần tách những nhánh nhỏ hay phần phân cắt của cây và thả lên mặt nước.

Đối với những cây cứng có thể mọc thẳng lên không cần nước như dương xỉ hoặc những cây có hệ rễ phát triển như súng ta tiến hành như sau: gạt sỏi và đá ra. Trồng cây bằng cách đặt rễ và đất dinh dưỡng hay cát, phủ rễ lại, xếp một hay nhiều hạt sỏi bao quanh gốc cây để ngăn cho chúng khỏi bị bật rễ và nổi lên, nhất là đối với các loài có cổ rễ không được ấn sâu. Cũng có thể buộc gốc cây vào đá rồi lấp sỏi cát lên để che gốc và hệ rễ.

Với những cây trồng đã bén rễ từ thân, ta chọn những đoạn thân cây, rồi dùng các khúc này cắm vào nền bể kính. Chỉ chọn 2-3 đoạn hay hơn và xếp đặt theo sự phối hợp thẩm mỹ, để khi cây phát triển sẽ trông tự nhiên như đang ở dưới đáy nước trong thiên nhiên.

Có những loài có thể trồng trực tiếp trên đá và một số cây có hạt khác mọc được trên đá. Ta có thể gắn chúng lên trên hòn non bộ trong bể cá, hoặc có thể gắn trên một mảnh gỗ. Sau một thời gian, chúng sẽ phát triển trên đáy bể.

Thông thường ta có thể trồng trực tiếp các loài thực vật thủy sinh trên nền đáy bể, tốt nhất là trồng trong những bình nhỏ và chôn ẩn sâu trong sỏi hay cát.

Cũng cần lưu ý là khi trồng, phải để một khoảng trống giữa gốc cây với phần lá cây để tránh các lá bị vùi sẽ mau bị hoai mục, sẽ làm ô nhiễm nước.

Đối với những loại cây chỉ có thân mang lá không có rễ, các lá ở phía gốc phải được cắt đi và chỉ có thân là được ấn xuống nền của bể. Các đoạn thân này tuy không có rễ nhưng rễ sẽ hình thành nhanh chóng.

Chăm sóc cây thủy sinh
Cây cỏ sẽ khó phát triển nếu không có những điều kiện phù hợp. Nhưng nếu có đủ các điều kiện để sinh trưởng thì thân cây thủy sinh sẽ mọc cao lên và nhô ra khỏi bề mặt nước hoặc nổi lên trên đó.

Nếu đám rong này phát triển quá mạnh, phát tán và chia nhiều cụm, có xu hướng chiếm nhiều diện tích và khoảng không gian trong bể kính, nên tách bụi và lấy bớt ra, hoặc cần cắt tỉa thưa, loại bỏ bớt thân già, lá úa; có khi ta phải cắt sát góc cây để cho các chồi non lại mọc lên tạo thành cây mới.

Có một số loài phát triển cây non trên hoa ở thân cây sau khi hoa nở và có khi cũng phát triển mà không có hoa. Khi những cây non này phát triển, ta có thể tách chúng ra và trồng riêng một cách dễ dàng.

Một số ít cây sinh sản bằng cách tạo hạt trong bể thủy sinh. Loài cây tạo hạt chúng có thể mọc lên trên nền đất có hỗn hợp cát mịn, than bùn mịn và một ít đất sét trong một lớp nước mỏng. Khi cây mọc từ hạt phát triển chậm lại, có thể đem chúng ra trồng ở những bể khác một cách cẩn thận. Như hạt cây mã đề nước khi chín phải được giữ trong nước ở nhiệt độ 18-20 độ C trong ít tháng mới mọc được thành cây.

Một số ít cây thủy sinh như đình lịch có thể hình thành cây từ những phần lá bị gãy, những cây non sẽ phát triển ở những lá bị đứt. Một số cây khác như các loài dương xỉ thủy sinh, có thể sinh sản bằng những đoạn thân rễ tách ra nhưng phải giữ cho mỗi đoạn có một vài lá kèm theo.

Để cây sinh trưởng bình thường, nên chọn số lượng cây phù hợp với số lượng cá nuôi, khi đó phân do cá thải ra cũng đủ cung cấp cho các loài thực vật thủy sinh có đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Tuy nhiên, lúc mới trồng người ta có thể dùng phân hóa học như urê, mỗi tuần dùng 2-3 hạt bón trực tiếp vào gốc mỗi cụm rong. Cũng có thể sử dụng phân NPK viên với lượng rất ít.

Phân cho cây thủy sinh
Trong bể nuôi, cá sống trong điều kiện có thức ăn thay đổi sẽ không nhất thiết có đủ NPK là những thành phần thông thường của phân bón nhân tạo. Do vậy, không nhất thiết thành quy luật là phải sử dụng phân nhân tạo cho thực vật thủy sinh như cây trồng trong chậu.

Nhưng không thể thiếu sắt trong bể kính, bởi vì nó là thành phần cơ bản để tạo thành Chlorophyl, có thể dễ dàng tạo thành một hợp chất không hòa tan với Photpho. Nếu có hợp chất này trong bể nuôi, cây cỏ sẽ không hấp thụ sắt và khó tránh khỏi được bệnh úa vàng do thiếu sắt. Nhưng không phải thực vật thủy sinh nào cũng cần như vậy, ví dụ như cây mái dầm đòi hỏi phải có nó, nhưng rong mái chèo, rong lá trầu và những loài cây mọc nhanh khác lại phải sử dụng sắt hạn chế.

Trong bể nuôi nào cũng cần có một lượng thích ứng khí cacbonic, nếu thiếu cây sẽ không có đủ để sinh trưởng và giữ gìn sự cân bằng đối với oxy. Do vậy cần hòa tan khí cacbonic trong bể để đảm bảo nhu cầu của cây. Nhưng nếu dư thừa khí cacbonic trong nước thì sẽ xuất hiện những đốm trắng như bột đọng trên lá. Người ta dùng bơm làm nước di chuyển để rồi rút bớt nước cũ thay bằng nước mới để làm giảm lượng khí này.