Đất cho bonsai

Đất luôn là mối quan tâm hàng đầu của những nhà nghệ thuật trồng và tạo dáng bonsai khi họ muốn tạo ra một cây bonsai đầy sức quyến rũ...


Những điều cơ bản

Đất trồng thường là một vấn đề lớn đối với những nhà yêu thích trồng bonsai. Mặc dù bạn có thể mua đất trồng từ những nhà vườn, nhưng giá cả để mua chúng thì khá đắt đỏ. Chính vì thế mà bạn nên tự tạo ra đất trồng theo cách của riêng bạn. Để tạo ra một loại đất trồng tốt cho cây bonsai, bạn cần tuân thủ theo nhiều điều cần thiết. Nếu áp dụng tốt những điều ấy thì bạn sẽ đạt được một kết quả tốt và chúng tôi chắc rằng đó chính là thành quả thực sự do chính bạn gặt hái được. Đối với bản thân của từng chuyên gia thì họ sử dụng những kiến thức của chính họ để chọn ra những loại đất thật sự phù hợp với từng cây bonsai riêng biệt.

Cách di chuyển

Thông thường một chậu bonsai chỉ cần một ít đất để sống và phát triển. Nhưng một chút đất này rất quan trọng vì nó cung cấp nước, không khí và những chất dinh dưỡng khác cần thiết cho cho cây. Tuy nhiên, không phải chỉ vì lí do này mà ta mới trồng bonsai với loại đất phù hợp, mà bởi vì sức khỏe và sự phát triển của cây thực sự phụ thuộc hoàn toàn vào loại đất ta đem trông cho cây.

Cách chọn đất

Để đạt được kết quả tốt nhất, ta cần phải chọn được một loại đất mà nhất thiết phải hội tụ đầy đủ nước, chất dinh dưỡng và muối khoáng. Nếu như ta thêm vào đất thành phần các chất hữu cơ đã được chế biến thì khả năng trữ nước và các chất dinh dưỡng trong một diện rộng sẽ rất tốt. Cũng vì thế mà đất luôn là mối quan tâm hàng đầu của những nhà nghệ thuật trồng và tạo dáng bonsai khi họ muốn tạo ra một cây bonsai đầy sức quyến rũ.

Cần tạo hệ thống thoát nước

Vấn đề tiếp theo mà chúng ta cần chú ý đó chính là hệ thống thoát nước. Nước thì cần thiết để cây tồn tại, nhưng ta cũng cần tưới nước cho cây với thời lượng phù hợp, vừa phải. Nếu tưới nước quá nhiều sẽ làm cho rể cây bị úng, điều đó đồng nghĩa với việc là bao nhiêu nỗ lực và cố gắng của chúng ta sẽ trở thành một con số không to tướng, nghĩa là chúng ta thất bại. Chính vì thế mà việc thoát nước cần được làm một cách bài bản và kỹ lưỡng, bằng cách ta trộn đất với những viên đá nhỏ, vì những viên đá này có thể tạo những khoảng không để lượng nước dư thừa có thể thoát ra một cách dễ dàng qua những lỗ nhỏ được khoét sẵn ở dưới đáy mỗi chậu. Mặt khác, ngoài khả năng giúp cây thoát nước, hệ thống thoát nước còn giúp cây hấp thụ tốt hỗn hợp không khí trong môi trường. Và điều quan trọng chính là cây bonsai của chúng ta có được những yếu tố phù hợp cho sự phát triển của mình.

Những điều cần lưu ý khác

Như được biết, tất cả các loài bonsai cần được trồng trong loại đất mà nó có thể giữ nước và cũng trong loại đất đó lượng nước dư thừa có thể thoát ra. Đây quả là một điều trái ngược. Ví dụ cây thông và cây bách xù là những loại cây không cần nhiều nước, điều đó cho ta biết một cách gián tiếp rằng chúng cần một loại đất mà khả năng giữ nước không đòi hỏi phải tốt lắm. Còn đối với những loại cây trồng nhỏ và cây ăn quả thì ngược lại, chúng cần rất nhiều nước và qua đó ta có thể biết rằng ta sẽ phải trồng chúng trong loại đất có khả năng giữ nước cao. Bên cạnh đó, ta cũng không thể quên những hòn đá nhỏ dùng để thoát nước, vì nếu giữ nước không thôi thì rể cây sẽ bị úng và chết.

Hữu cơ hay vô cơ?

Có hai loại đất trồng: vô cơ và hữu cơ. Bất cứ loại đất nào thì ta vẫn phải đảm bảo rằng chúng có khả năng thoát nước và giữ nước. Việc tạo ra đất hữu cơ cũng khá dễ dàng, chúng ta chỉ việc lấy những thành phần tự nhiên có sẵn trong vườn hoặc từ những nguồn khác đem trộn lại và tạo ra đất hữu cơ. Còn đối với đất vô cơ thì ngược lại, ta mất nhiều thời gian và công sức để tạo nó. Một điều đáng chú ý là dung nham núi lửa và đất sét nung thì rất cần thiết trong việc tạo ra một loại đất mới.

Cách hoàn hảo nhất

Để có được một cây bonsai lý tưởng, ta cần sử dụng một loại đất chứa 50% sỏi và 50% mùn. Hai thành phần này được trộn lẫn sao cho phù hợp với từng loại cây. Chất hữu cơ được lấy từ lá cây và được đem trộn lẫn với vỏ cây, đôi lúc ta cũng gặp một số vấn đề xoay quanh phần chất hữu cơ. Chúng có vai trò trữ nước rất lớn và đẩy nước xuống phía dưới. Còn với đất vô cơ thì chúng trữ một lượng nước nhất định và làm cân bằng lượng nước thừa ở đáy chậu. Cuối cùng chúng tôi xin giới thiệu với các bạn một loại đất sét trắng ở Nhật Bản có tên Akadama – nó rất tốt và thường được chuyên dùng cho việc trồng bonsai, nhưng chúng ta phải mua chúng từ các nhà vườn.

trước khi mở ra một khái niệm mới về chất trồng cho bon sai tui xin nói rõ rằng vấn đề này là hoàn toàn củ mềm từ hàng thế kỷ của các nước có nền bonsai phát triển và xin gửi lời cám ơn đến anh Phong nguyen, anh Quitai những người đã cung cấp và mở ra một cái nhìn mới trong tui về chất trồng cho bonsai.
bạn có bao giờ tự đặt ra câu hỏi:
-làm thế nào mà những cây bonsai của nước ngoài có thể sống đến hàng trăm năm như vậy?
-tại sao nhiều cây trồng ở nước ngoài khi mang về Việt Nam lại bị chết sau một thời gian?
câu trả lời đơn giản đó là khái niệm và quan niệm cũng như truyền thống sử dụng chất trồng khác nhau
đầu tiên tui mong muốn mọi người nên hiểu và thấm nhuần tư tưởng này:
- "cây bonsai là cây được trồng trong chậu do đó chất trồng dành cho bonsai là hoàn toàn khác biệt so với cây trồng dưới đất"
- chất trồng cho bonsai đầu tiên và sau cùng phải đáp ứng được điều kiện thoát nước tốt
- việc sử dụng chất trồng cho cây đang nuôi hay thành phẩm không hề có sự thay đổi về mặt thành phần và việc thay đổi thành phần chất trồng chỉ xảy ra khi đối tượng nuôi trồng là khác nhau( mỗi chủng loại cây ưa thích một thành phần chất trồng riêng biệt, ngày xưa tui chỉ người ta là cây thành phẩm nên cho nhiều đất thịt vào, thiệt là bậy bạ hết sức đi)
- việc bón phân với tỷ lệ các chất dinh dưỡng khác nhau trong thành phân phân bón là vấn đề quan trọng nhất trong việc điều khiển quá trình sinh trưởng và trạng thái của cây trồng
- tùy vào chủng loại cây trồng mà thành phần chất hữu cơ hiện diện hỗn hợp chất trồng sẽ thay đổi

đối với điều kiện Việt Nam ta hiện nay các vật liệu sau có thể sử dụng làm chất trồng cho cây bonsai:
1-than tổ ong đã đốt cháy hoàn toàn và được đập vỡ thành các hạt có kích thước thay đổi( hạt có kích thước từ 1mm đến 20mm là có thể sử dụng được), bản chất của than tổ ong là bùn non, than đá hạt lựu, chất độn trơ( các hạt keo sinh ra từ quá trình đốt cháy than và kim loại), chất trồng này có cùng tính năng với akadama- một loại chất trồng rất tốt được sản xuất từ Nhật, tuy nhiên lượng than đá trong mỗi viên than tổ ong là không đều nhau -> nguồn nhiệt sinh ra trong khi cháy không đều nhau->nên xảy ra tình trạng các hạt của chúng khi đập vỡ có độ bền cơ học không đều nhau( có hạt mềm và có hạt cứng hơn akadama)
ưu điểm:
- có nhiều lỗ khí giúp chất trồng đảm bảo thông thoáng
- có sẵn
- không hoặc rất ít tốn tiền mua
- có khả năng giữ nước và giữ phân tốt
khuyết điểm:
- có thể lẫn tạp chất như nước lèo, nước mắm nước tương..;, nói chung là có thể bị nhiễm mặn( xử lý bằng cách ngâm trong nước hoặc để mưa rửa trôi)
- các hạt có kích thước không đồng đều và bề mặt cạnh sắc( do làm thủ công, tuy nhiên vấn đề cạnh sắc không là vấn đề lớn cho sự phát triển của rễ cây)
- độ rỗng giữa các hạt không đồng đều và có thể là hơi lớn cho sự bám chắc của cây trông chậu
- than tổ ong có thể được thay thế bằng gạch non phế phẩm, đất sét đã được nung cho thành phần không còn chất hữu cơ
2- đá nham thạch
ưu điểm:
- thông thoáng, có khả năng giữ nước và giữ phân tốt
-dễ tìm kiếm ở các vùng là trung tâm của núi lửa phun trào đã xảy ra
- nhẹ, dễ vận chuyển và có thể tái sử dụng
- giá thành rẻ hơn các sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài( hiện tui mua với giá đại lý là 3600 đồng / kg )
khuyết điểm
- hạt có cạnh sắc, dễ bị đứt tay nếu không đeo găng tay và có thể làm trầy nhẫn cưới
- độ rỗng giữa các hạt không đồng đều và có thể là hơi lớn cho sự bám chắc của cây trông chậu
- giá thành vừa là ưu điểm cũng vừa là khuyết điểm có thề không dễ dàng chấp nhận với một số người

3- cát hạt to
- ưu điểm:
- có hình dạng hạt tròn, tăng độ thông thoáng của chất trồng do đặc tính tiếp xúc giữa bề mặt các hạt
-sử dụng làm chất độn để giải quyết khuyết điểm này(- độ rỗng giữa các hạt không đồng đều và có thể là hơi lớn cho sự bám chắc của cây trông chậu) của 2 loại chất trồng trên
- dễ tìm, giá thành rẻ, có thể dùng cát có kích cỡ hạt khác nhau trong thành phần chất trồng để điều chỉnh khả năng giữ nước và giữ phân ( bằng hiện tượng mao dẫn)
khuyết điểm:
- trọng lượng nặng, có thể ảnh hưởng đến cột sống của người thiếu sức khỏe
- có thể nhiễm mặn do khai thác vùng nước mặn( xử lý bằng cách tưới rữa trôi trước khi trồng)
4- ngoài 3 lọai trên chúng ta có thể linh động sử dụng các nguồn vật liệu trơ hoặc là các phế phẩm nông nghiệp có sẵn để pha chế thành phần chất trồng
5- do đặc tính của nguồn vật liệu làm chất trồng như trên vì vậy phân bón khi sử dụng nên ở dạng tan chậm là tốt nhất